Krijn de Jong, 26-3-2012.

Dit weekend gaf hij in boekhandel Selexyz Scheltema in Amsterdam een lezing. Gisteren schreef hij in De Volkskrant een uitgebreid opiniestuk. Rutger Bregman, 23 jaar oud, historicus en auteur van het juist verschenen boek 'Met de kennis van toen'. In dit boek gaat Bregman de strijd aan met 'de moderne geschiedvervalsers'. Zij die zeggen dat er van de geschiedenis niet te leren valt. In zijn boek laat Bregman zien dat het verleden vol zit met waardevolle lessen.

Smachten naar zingeving
De jonge wetenschapper is niet erg te spreken over de generatie, die zijn generatie heeft opgevoed. 'De echte crisis, waaronder we gebukt gaan, is een generatiecrisis. Klagers zijn het, die babyboomers. Ze lijden aan een gruwelijk virus: nostalgie.' Bregman noemt het een welvaartsziekte. 'Ons komt werkelijk geen zelfbeklag toe', schrijft hij boven zijn opiniestuk. Wel vindt hij dat er meer dan genoeg reden is om zijn opvoeders aan te klagen. 'Ze hebben ons verwend. Narcisme is ons met de paplepel ingegoten. Inmiddels kunnen we zo goed voor onszelf opkomen dat we niet meer weten waar we het ook alweer voor doen.' (...) 'Ze hebben ons niet over vroeger geleerd. De canon kwam te laat, terwijl juist kennis van toen ons leert om dankbaar te zijn.' (...) 'Ze hebben ons geen verhaaltjes verteld. Geloof, verhaal, ideologie - alles is naar de prullenbak verwezen. Maar zonder de wetten van de geschiedenis zijn we overgeleverd aan de wetten van de markt. Terwijl ons materiële tekort wordt opgevuld, knarst het gebrek aan zingeving. Dat klinkt als gewauwel van een zweverige ietsist. Toch is het waar: we smachten naar zingeving.'

Vrijheid voor wat?
Scherp stelt Bregman het nihilistisch denken aan de kaak. 'Vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergaderen: o, wat zijn we trots op die mijlpalen van de beschaving. Maar wat hebben we aan vrijheid van meningsuiting als we geen mening hebben? Wat hebben we aan vrijheid van godsdienst als we nergens in geloven? En wat hebben we aan vrijheid van vereniging als we ons nergens bij willen aansluiten? Onze vrijheid schreeuwt om een doel, onze rijkdom schreeuwt om zingeving.'

Bregman verafschuwt het doemdenken zo intens dat hij doorslaat naar een te groot idealisme en optimisme. 'We moeten er weer in geloven: de wereld is maakbaar.' Dat lijkt me aan de optimistische kant, maar als je van de geschiedenis blijft leren, komt het wel weer goed.

26-3-2012 | bron: Krijn de Jong | www.habakuk.nu