Vier jaar geleden werd in het 'Nieuwe Kerk Café' in Amsterdam het boek 'Haat en Liefde, Homoseksualiteit in multicultureel Nederland' gepresenteerd. Aan het eind van de bijeenkomst werd er met enige spijt geconstateerd: 'religie is terug'. Het maakte daar niemand vrolijk. Het werd gezien als een lastige onontkoombare realiteit. De islam is van deze ontwikkeling onmiskenbaar de katalysator. Terwijl men net het idee had dat de samenleving had afgerekend met die onderdrukkende gelovigen, stond daar de islam op de stoep.

In De Volkskrant van afgelopen zaterdag stond een boeiend artikel over de grote waarde van onze grondwet. Onder de titel 'Bewaak onze grondrechten' schrijft Willem de Bruin: 'De heftigheid van het debat over de islam in Nederland is niet alleen terug te voeren op de vermeende bedreiging die deze geloofsleer voor de Nederlandse samenleving zou vormen, maar ook op het feit dat de islam zijn opwachting maakte op het moment dat wij ons net dachten te hebben bevrijd van de dwang van het geloof.'

Even verderop in het artikel citeert hij een christendemocraat die uitlegt dat ook de christenen nog steeds in de weg zitten en 'dat de vrijheid van godsdienst en van onderwijs ook als het om christenen gaat, steeds vaker worden beschouwd als een belemmering voor de emancipatie van het individu tot een vrij persoon. De druk op de religieuze minderheden om zich te conformeren aan de norm van de seculiere meerderheid neemt toe'.

Angstig
Deze ontwikkeling, herleving van religie en opkomst van de seculieren, bepaalt voor een belangrijk deel de huidige politieke discussie. Het knelt in de afweging tussen de vrijheid van burgers die lid zijn van een groep en de grondrechten van het individu. De huidige discussie gaat wel ergens over. Het gaat nu even niet over een procentje meer of minder, maar om echt fundamentele zaken. Dat heeft ook iets angstigs. Met een procentje meer of minder was altijd wel te leven, maar bij een grondrecht meer of minder wordt dat pijnlijker.

Pijnpunt
De Bruin eindigt zijn artikel met een constatering die precies het grote pijnpunt weergeeft. 'Het idee dat de grondrechten de neerslag vormen van gedeelde normen en waarden en de verschillen tussen de verschillende maatschappelijke groepen overstijgen, blijkt bepaald geen gemeengoed'. Hij ziet de grondrechten als een neerslag van gedeelde normen en waarden die de belangen van verschillende groepen overstijgen. Maar dat is niet meer zo. Het was zo. Juist hier is de spanning ontstaan. In steeds mindere mate is er in onze samenleving sprake van gedeelde normen en waarden. Iedereen mag vinden wat hij zelf wil. Er is in de samenleving niet alleen een politieke versplintering, er is ook een morele versplintering. Weinigen voelen zich in de huidige samenleving nog thuis. 

13-9-2010 | bron: Krijn de Jong - Habakuk