Krijn de Jong, 23-12-2014. 

Opnieuw verrast hij. Wat een bijzondere man. Paus Franciscus. Al direct op die eerste avond na zijn verkiezing was het raak. In zijn werkkloffie begroette hij de toegestroomde menigte op het Sint Pietersplein met: ‘goeie avond’. Gewoon, sober, dichtbij en gelovig, zo laat hij zich kennen. Daar kunnen we nu nog een eigenschap aan toevoegen: dapper. De Curie hervormen is een van zijn speerpunten. Taaie kost. Gisteren gaf hij een update. Geen zalig kerstfeest plus nog wat vriendelijkheden, maar gewoon een gezond pak slaag.

Vanuit Rome dus geen pr-prietpraat, maar een eerlijke erkenning dat de kerk ziek is. Die erkenning is nodig om gezond te kunnen worden. Eerlijke taal en een helder voorbeeld, de wereld snakt er naar. Waar zijn de identificatiefiguren? Franciscus is er een. Zijn paleis laat hij links liggen. Het liefst rijdt hij in de kleinste auto. H ij draagt zijn naam Franciscus met ere. Lastig voor die kardinalen die in hun grote dure karren hem voorbij scheuren. Een gelovige die het goede voorbeeld geeft, daar kunnen we er nog wel een paar van gebruiken. Ook in reformatorische en evangelische kringen.
Wijzer geworden

Franciscus ziet actief om naar de armen, de vluchtelingen en de daklozen, hij legt zieken de handen op en zegent de kinderen. Zo’n man wordt natuurlijk tegengewerkt. De grote en kleine bazen zien hem terecht als een bedreiging. Jaren hebben ze gewerkt aan hun netwerk. Eindelijk hebben ze hun eigen zaakjes goed voor elkaar en daar komt die herrieschopper. Dat vraagt om verzet. Franciscus lijkt niet te zwichten. Kennelijk heeft hij het afgelopen jaar de Curie beter leren kennen. Vorig jaar was hij nog heel wat milder. ‘Ik voel de behoefte op mijn eerste Kerstmis als bisschop van Rome, u een groot “dank u” te zeggen, zowel aan iedereen als gemeenschap van werk, als aan ieder persoonlijk. Ik dank u voor uw dienstbaarheid van elke dag: voor de zorgzaamheid, de toewijding, de creativiteit…’ Verderop in die toespraak van 2013 zie je al wel de voorboden van zijn zorgen. Het roddelen komt uitgebreid aan de orde en hij benadrukte ook toen net als nu de noodzaak van ‘professionaliteit, dienstbaarheid en heiligheid van leven’. ‘Heiligheid betekent een leven ondergedompeld in de Geest.’
Spiegel

Dit jaar spreekt de paus dus pittiger taal. Hij spreekt over ‘hypocriete kardinalen’, die zo opgaan in hun bureaucratische taken dat ze het contact met de werkelijkheid verliezen. Hij spreekt over slechte samenwerking, over ‘theatrale strengheid’ en over ‘een steriel pessimisme’ en over ziekte van de ‘rivaliteit en ijdelheid’. Vijftien kwalen komen langs. Huiswerk voor in de kerstvakantie. Een heilzame spiegel niet alleen voor kardinalen. Wat te denken van deze zin: ‘Door de verhouding die wij met elkaar hebben, zijn we langzaam afgezakt naar een enorme middelmatigheid.’ Kerstfeest 2014. Kerstfeest van bezinning. Zalig kerstfeest.