Trouw, 27-9-2010. Het nieuwste van het nieuwste in religieus Nederland: de twitterkerkdienst. Een viering zonder kerkboek en pepermunt, maar wel met een smartphone en gepiep uit de laptop.

Boot, predikant in Harderwijk, is een van de initiatiefnemers van de twitterdienst, gistermiddag in de Amsterdamse Vincentiuskerk. Samen met ’social networker’ Petra Hubbeling kwam hij op het idee, tijdens het twitteren. Ze kenden elkaar niet, zoals dat bij de meeste twitteraars het geval is.

Samen zetten ze de twitterdienst in de steigers. Voor ze het wisten, tweette iemand: ’Ik regel de muziek wel’. Een ander twitterde: ’Ik kan zorgen voor een kerk’. En voilà, een multireligieuze kerkdienst kwam tot stand. „Twitter is een ontzettende handig instrument om mensen bij elkaar te krijgen’’, zegt Hubbeling.

Hubbeling is boeddhist. Hubbeling twittert veel. Heel veel. Ze volgt zelf 2576 twitteraars en wordt gevolgd door ruim 3000 twitteraars. Inmiddels stuurde ze al meer dan 44.000 tweets het net op. Ongeconcentreerd wordt ze daar niet van. „Ik zit elke dag drie kwartier op een kussen. En je moet op gezette tijden twitteren. Je moet er voor oppassen dat je niet de hele dag aan het twitteren slaat.” Dat iets als Twitter louter een medium is om jezelf te profileren, iets waarmee een boeddhist weinig heeft, vindt ze onzin. „Door twitter heb ik bijvoorbeeld al hele mooie ’gesprekken’ over compassie gehad.”

Krijgsmachtpredikant binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) Fred Omvlee – 589 volgers op Twitter – zou graag zien dat er wat meer dominees twitterden. „Het is voor predikanten een ideaal instrument om met gelijkgestemden te communiceren. De meesten denken dat het iets oppervlakkigs heeft. Dat het strijdig is met de idee van ’van aangezicht tot aangezicht’. Maar het is een goed middel om tot een ontmoeting te komen. Het is heus niet zaligmakend, maar het heet niet voor niets ’social media’. En de kerk is tenslotte het sociale medium bij uitstek. De brieven van de apostel Paulus zijn een soort met weblogs die werden verstuurd.’’

Een voortrekker op het gebied van social media en kerk was Boele Ytsma. Wás. Ytsma twitterde, hield de weblogs ’Zoekend geloven’ en ’Tochtgenoten’ bij, plaatste preken en podcasts op zijn logs en zat op allerlei sociale netwerken als Facebook en LinkedIn. Ytsma pleitte vorig jaar nog voor de weblog als zinvol instrument voor de professionele pastor. Maar hij is er klaar mee. Hij begon zich ’te verspreid’ te voelen. Hij raakte zijn kern kwijt. Altijd overal maar aanwezig zijn, door mobiele telefoon en internet, heeft hem uitgeput.

Zijn burn-outklachten noodzaakten hem zich ’voor onbepaalde tijd’ terug te trekken van de sociale netwerken. „Ik was overal verspreid”, zegt Ytsma. „Ïk roep mijn ziel terug. En wil er ook eens even naar luisteren.” Zijn ’afscheid’ op Twitter en zijn weblogs maakte tientallen reacties los. Veel mensen dankten hem voor zijn openheid. Voor de ’onttwitterde’ Ytsma werd zondag tijdens de twitterdienst een kaarsje aangestoken. Ytsma zelf was niet aanwezig.

Boeddhist Hubbeling snapt dat wel, dat een medium als twitter de concentratie van mensen heel erg kan verspreiden, zoals bij Ytsma is gebeurd. Maar dat betekent niet dat de inhoud van de tweets ook automatisch vluchtig zijn of oppervlakkig. Dat vindt predikant Omvlee ook niet. Maar dat de iphone dé liturgie anno 2010 is, of het nieuwe pepermuntje?

„Neuh. Het zal niet de vervanger worden van de lokale gemeenschap, noch het gewone kerkbezoek. Het verandert het geloof of het kerk-zijn niet wezenlijk. Maar wel de vorm.”

En inderdaad, de vorm is anders. Tijdens de twitterdienst is er wel het vertrouwde beeld van een dominee op de kansel, maar een scherm met binnenkomende ’tweets’ ernaast. Zonder preek over de Bijbel, maar met een voordracht over mededogen. Volgens de organisatoren is dat namelijk het verbindende element van alle levensbeschouwingen.