Verkondiging op Donderdag 2 juni 2011 (Hemelvaartsdag) 09:30 in de Jeruzalemkerk te Amsterdam door Bas van der Graaf

Bijbellezing: Daniël 7: 9-10, 13-14 ; Psalm 47, Psalm 93 ( gezongen); Lucas 24: 49-53 

Gemeente, gasten in ons midden,

Het doet wel een beetje merkwaardig aan, dat de leerlingen na het afscheid van hun geliefde Meester 'in grote vreugde' terugkeren naar Jeruzalem. Afscheid en vreugde zijn immers geen natuurlijke metgezellen, tenminste niet als het om het afscheid van een geliefde gaat. Bij iemand die je niet kunt luchten of zien ligt dat natuurlijk anders, maar daarvan is hier geen sprake. De leerlingen hielden ontzettende veel van Jezus en toch verkeren ze na het afscheid in grote vreugde. Een vreemde combinatie. Zou dat misschien de reden zijn dat in sommige handschriften juist die woorden 'met vreugde' ontbreken? Dat een overschrijver heeft gedacht: dat zal wel niet kloppen, en de woorden maar weg liet?

Hoe dan ook: voor de evangelist Lucas was het bepaald geen vergissing. Integendeel, voor hem is met deze vreugde de cirkel van zijn Evangelie rond. Slechts twee keer gebruikt Lucas het woord vreugde in zijn evangelie. De eerst keek doet hij dat helemaal aan begin, bij de geboorte van Jezus. De engel die aan de herders de geboorte van Jezus komt verkondigen zegt: 'Zie, ik verkondig gróte blijdschap. Vandaag is voor jullie de Heiland geboren.' Aan het begin van het Lucasevangelie wordt de blijdschap dus verkóndigd. En hier, aan het einde ervan, wordt die blijdschap dus erváren, diep in het hart, door leerlingen onderweg al die grote dingen hadden zien gebeuren: Jezus' onderwijs, zijn wonderen, zijn lijden, zijn sterven, zijn verschijning na de opstanding. En nu dus zijn hemelvaart. Professor Versteeg zegt daarvan: 'Door het volbrachte werk van Jezus worde grote blijdschap van een boodschap vóór mensen tot een werkelijkheid ván mensen.'

De hemelvaart van Jezus en het bijbehorende afscheid vormen dus het voorlopige hoogtepunt van zijn werk op aarde. En daarom kan hemelvaartsdag een feest vol vreugde zijn. Afscheid en vreugde vormen op deze dag een schíjnbare tegenstelling!

Maar waar zijn de leerlingen dan concreet zo blij over? Dat blijkt uit de verschillende elementen van wat Lucas vertelt. Die wil ik maar gewoon opsommen vanmorgen.

*Ik stel voor dat we vanuit vers 52 gaan teruglezen om zo de concrete bronnen van vreugde op het spoor te komen. Als we dat doen stuiten we eerst op de zegenende handen van Jezus. Dit is wat Lucas ervan vertelt: 'Daar (in Betanië) hief Jezus zijn handen op en zegende hen. Terwijl hij hen zegende, ging hij van hen heen.'

De laatste aanblik die de leerlingen van Jezus hadden was dus op zijn zegenende handen. Een veelbetekenend gebaar, dat dat de leerlingen (maar ook ons) met vreugde vervulde. Want wat betekenen die zegenende handen? Niet minder dan: ik blijf met jullie, alle dagen. De zegen heeft in de Bijbel een veelkleurige reeks aan betekenissen, maar de kern ervan is toch altijd dit, dat God als de levende met zijn volk wil meetrekken. Die zegenende handen zijn dus veel meer dan zwaaiende handen. Zwaaiende handen zeggen: dag, ik ga weg, misschien tot ziens. Zegenende handen zeggen: ik ga weg, maar blij ook. En het zijn die zegenende handen, die in de naam van de Vader, de Zoon en de Geest iedere week over de gemeente worden uitgespreid, zodat de gemeente met die herinnering de week in kan.

De zegenende handen van Jezus zijn daarom de éérste bron van vreugde die we hier ontmoeten. Ze betekenen allereerst een persoonlijke vreugde. We staan er niet alleen voor in ons leven, hoe zeer dat soms ook het geval lijkt. Hoe diep het er soms doorheen gaat, hoe hopeloos het uitzicht ook is, die zegenende handen zeggen: Vrees niet, ik ben met je, alle dagen, tot aan de voleinding van de wereld. Ik laat je niet los, ik laat je niet vallen. Maar boven op dat persoonlijke is het ook een vreugde voor de gemeenschap van Jezus' volgelingen. Het is met Jezus' hemelvaart niet voorbij, maar het gaat nu juist beginnen. Jezus bevestigt met zijn zegen, dat er een gemeente zal ontstaan die een roeping in de wereld heeft. In die roeping wordt de gemeente bevestigd door de zegenende handen van haar Heer.

De zegen is zo een bron van diepe vreugde.

*Maar er is nog een bron van vreugde en dat is de belofte die Jezus heeft gegeven. We lezen hem in vers 49, waar Jezus zegt: 'Ik zal ervoor zorgen dat de belofte van mijn Vader aan jullie wordt ingelost.'

De belofte van de Vader. Welke belofte is dat? Dat is de belofte van de Heilige Geest. Een belofte die we in allerlei bewoordingen in het Oude Testament kunnen vinden. Ik zal er een paar noemen. Jesaja 44: 3: 'Ik zal water uitgieten op dorstige grond, waterstromen over het droge land. Ik zal mijn geest uitgieten over je nazaten en mijn zegen over je telgen.' De Geest als levensbron voor dorre levens. Ezechiël 36:27: 'Ik zal jullie mijn geest geven en zorgen dat jullie volgens mijn wetten leven en mijn regels in acht nemen.' De Geest als krachtbron om in gehoorzaamheid aan God te leven. En natuurlijk Joël 2: 28-29: 'Ik zal mijn geest uitgieten over al wat leeft. Jullie zonen en dochters zullen profeteren, oude mensen zullen dromen dromen, en jongeren zullen visioenen zien.' De Geest als bron van geestelijke gaven voor de opbouw van de gemeente.

Díe beloften - en ook nog andere- zal de Vader gaan vervullen, zegt Jezus. En dát die beloften vervuld worden is de eerste bron van vreugde. Want vervulling van de beloften betekent dat ze betrouwbaar zijn gebleken. Daar kun je soms aan twijfelen: al die beloften die we in de Bijbel vinden, wat zal ervan terecht komen? Maar juist dan is het zo belangrijk én vreugdevol om te ontdekken dat al die grote gebeurtenissen in het leven van Jezus - zijn geboorte, zijn lijden en sterven, zijn opstanding- niet zomaar gebeurtenissen zijn, maar vervulling van Gods beloften.

En ook déze belofte van de Vader, de belofte van de Geest zal vervuld worden. Zover is het nog niet, maar de hemelvaart van Jezus, met zijn zegenende handen, geeft de leerlingen de blijde overtuiging dat ook dít zal gebeuren! En ook wíj worden dus aangemoedigd om onze vreugde te vinden in Gods beloften! Elke dag opnieuw!